Oude oplossingen in nieuwe tijden
In de tijd dat mijn kinderen opgroeiden waren computer en internet nog relatief nieuw. Ons gezin volgde de ontwikkelingen en zo leerde ons tweetal al jong omgaan met de computer. We merkten dat onze zoon moeite had met het begrenzen van de tijd die daaraan werd gespendeerd. En dan waren er nog niet eens mobieltjes en social media. Discussies gingen over de, soms geweldadige, aard van computerspelletjes en de speeltijdlengte. Digi-time was een heikel onderwerp dat de gemoederen soms flink verhitte.
In mijn praktijk hoor ik bijna dagelijks van ouders dat zij daar nu nog steeds mee worstelen. Maar net zo vaak hoor ik dat ouders daar creatieve oplossingen voor weten te bedenken die echt werken.
Ouders delen hun tips voor het beheer van mobieltjesgebruik van hun kinderen en die wil ik je niet onthouden.
Een kleine greep uit hun arsenaal: een avondklok instellen, online monitoring, speciale familietijd organiseren. Eén vader schakelt elke avond in het hele huis de wifi uit op een vastgestelde tijd. Zijn uitleg: ‘Dezelfde regels voor iedereen en daardoor een makkelijke handhaving.’ Ook populair: mobieltjes en tablets ’s nachts verplicht opladen buiten de slaapkamer. Zo vertelde een moeder: ‘Iedereen bij ons zet zijn mobieltje op het laadstation in onze keuken voor het slapengaan. Wie zich niet aan die regel houdt, weet dat het toestel de ‘gevangenis’ in gaat. Hoelang het daar blijft bepalen wij.’
Naast het mobieltje worden veel problemen rond het gebruik van social media ervaren en ook daar hebben ouders heel bruikbare oplossingen voor. Zo leggen sommigen hun kroost beperkingen op door slechts één platform tegelijk toe te staan. ‘Snapchat? Dan geen Instagram, Twitter of Facebook! En dan wel regelmatig controleren natuurlijk.’
De meeste ouders spreken met hun kinderen af dat zij alle wachtwoorden en gebruikersnamen met hen delen en hen bij verandering op de hoogte houden. ‘Als ik probeer in te loggen en het mislukt, pak ik zijn mobieltje onmiddellijk af.’
Controleren ouders daadwerkelijk het onlinegedrag van hun kinderen? Sommige ouders doen dit regelmatig, anderen kijken steekproefsgewijs mee. Vaders en moeders worden ‘vrienden’ of doen mee op de socialmedia-accounts van hun kinderen en zien zo elke post langskomen. Zo vertelde een moeder: ‘Ik heb gevraagd teksten te mogen lezen toen onze dochter ineens onder de tafel dook met haar mobieltje als ik binnenkwam. Ik check nu op willekeurige momenten en we praten regelmatig over de online gevaren.’
Weer anderen geven er de voorkeur aan hun kinderen vrijheid te geven en af en toe vragen te stellen. ‘Toen ze begonnen te sms’en en whatsappen ben ik af en toe willekeurige teksten gaan lezen. “Ik zie dat je met een vriend aan het chatten bent over…”” of “ik zie dat je aan het chatten bent over iemand in je klas.” Op die manier weet ze dat ik op elk gewenst moment kan meelezen en vragen stellen. Overigens zijn die teksten bijna allemaal erg saai.’
Wat gebeurt er als de overeengekomen regels worden geschonden? Is het in deze tijd wel mogelijk je zoon of dochter tijdelijk van de digitale wereld af te scheiden als consequentie voor een overtreding? Voor de sceptici onder ons: de meeste ouders zeggen ‘ja’. Hoe jonger de kinderen, hoe vaker dit gebeurt. De moeder van Liset (14), die ik deze vraag stelde, antwoordde met een brede glimlach: ‘Ja, hoor. Het is de ultieme motivator! Gehuil en tandengeknars, en dan, na een tijdje, vindt ze andere dingen te doen.’ De vader van Florian (15): ‘Heb ik gedaan. Hij werd erg boos in eerste instantie, maar uiteindelijk kalmeerde hij. Hij mokte dagenlang, maar werd langzaamaan beter te genieten.’
Een andere veelgenoemde manier om kinderen te houden aan de regels is data uit te schakelen. ‘Wel mobieltje, want bereikbaarheid is belangrijk, maar geen social media door tijdelijk het wachtwoord van het account te veranderen.’
De grootste klacht over digitale technologie is misschien wel dat het vreet aan de ‘echte’ familietijd. Welke strategieën gebruiken ouders om die real-time contacttijd weer terug te veroveren? Met stip op 1 staat: ‘digi-free dining’, geen mobieltjes, pads, oordopjes enzovoorts tijdens alle maaltijden! Het liefst niet alleen thuis, maar ook bij broers, zussen, nichten, neven en bij grootouders dezelfde regels hanteren. Dit vraagt even wat organisatie, maar heeft voordelen. Niemand klaagt, het is de norm.
Op de tweede plaats staat: het aanbieden van positieve alternatieven. ‘We doen dingen die mét een telefoon lastig gaan, zoals een spel waarbij je snel moet bewegen, avontuurlijk wandelen, een concert of voorstelling, een museumbezoek, samen iets creatiefs maken.’ Er zijn veel alternatieven te bedenken. Een ouderpaar vertelde: ‘We kijken films samen, stoken zomers een vuurtje achter in de tuin en hebben tot laat fijne gesprekken, zwemmen als het warm is of we doen een spel. Ouderwets sjoelen is favoriet. In het begin werd er stevig geklaagd en gemokt, maar nu ze favoriete activiteiten hebben gevonden kijken ze ernaar uit. Essentieel daarbij is onze deelname. Het werkt niet als papa en mama zelf langs de kant blijven staan of wel met hun hoofd in de telefoon zitten.’
Sommige ouders maken uitzonderingen in het weekend of versoepelen de regels wanneer hun kinderen ouder worden.
De beste oplossingen voor problemen met het mobieltje en social media beginnen dus nog steeds thuis. Doe regelmatig samen (ook de ouders) iets constructiefs waarbij de telefoon of internet geen plaats krijgt.
Samen spelen, zingen, muziek luisteren, een boek of de dag bespreken, samen koken (al levert het nog zo’n ‘slechte’ maaltijd op, is oké, want we hebben het samen gedaan), werkt ook anno 2016 en vast en zeker ook in 2017 nog!
Geplaatst op 19 december 2016