De feestelijke decembermaand krijgt helaas ieder jaar weer een donker randje door de Zwarte Pietendiscussie. Waar in het onderwijs hard gewerkt wordt aan het bouwen van een pestvrije en respectvolle samenleving, zijn veel voor- en tegenstanders van Zwarte Piet niet bepaald een rolmodel voor de jeugd in de manier waarop zij hun mening uiten en elkaar benaderen.
Ik ben niet tegen het ter discussie stellen van elementen van een traditie die eeuwenoud is en die wellicht hier en daar passend gemaakt moet worden bij onze huidige samenleving. Maar ik zou de discussie graag eens verplaatsen van de kleur van de pieten naar andere aspecten van de Sinttraditie, namelijk: het zetten van de schoen en pakjesavond. Een gemoderniseerde Piet is aan kinderen immers gemakkelijk te verkopen. Toen er laatst een witte Piet door de straat liep, riep mijn kleinzoon van vier: ‘Kijk oma, daar gaat Zwarte Piet.’ De magie en het plezier blijven voor kinderen groot, ongeacht de verschijningsvorm van Piet. Maar hoe verkopen we aan kinderen dat Sinterklaas selectief is bij het vullen van schoenen en het brengen van cadeautjes op 5 december?
In ons welvarende land zijn er duizenden gezinnen die leven onder de armoedegrens. Voor hen is de Sinterklaastijd niet gemakkelijk. Volgens de Nationale Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer is armoede een steeds groter probleem in het leven van veel kinderen. Inmiddels groeit een op de negen kinderen op in armoede. Dit betekent statistisch gezien dat Sinterklaas voorbijgaat aan de deur van drie of vier kinderen in een basisschoolklas. In sommige klassen zal de Sint bij ieder kind komen, maar er zijn ook scholen waar misschien wel de helft van de kinderen niets in hun schoen krijgt. Zij hebben niets om te laten zien tijdens het kringgesprek op 6 december. En ze vragen zich wellicht af wat ze fout hebben gedaan.
Hoe leggen we het Sinterklaasfeest uit aan deze kinderen? Kunnen we de traditionele verhalen wel blijven voorlezen, waarin we vertellen dat kinderen een verlanglijstje in hun schoen mogen doen, waaruit Sint zeker iets zal kiezen? Kunnen we de liedjes blijven zingen waarin we ‘beloven’ dat Sinterklaas voor iedereen iets lekkers brengt?
Al vijf dagen voor de intocht start het Sinterklaasjournaal van NTR. Als je in basisschoolklassen vraagt wie hiernaar kijkt, steekt vrijwel ieder kind zijn hand op. Via de app van het Sinterklaasjournaal kunnen kinderen zelfs in de voorraadkamer van Sinterklaas kijken en een pakje met hun eigen naam erop zoeken. Bij ieder kind worden, zodra de Sint weer in ons land is, spanning en verlangen aangewakkerd. En we doen er allemaal aan mee om deze mooie traditie van generatie op generatie te laten voortbestaan. Maar voor sommige ouders is het helaas geen fijne tijd. Hun kind begrijpt misschien wel dat er geen geld is voor een verjaardagscadeautje. Maar dat Sinterklaas geen geld heeft? Dat is niet uit te leggen.
Dit jaar heb ik op mijn verlanglijstje gezet dat ik wens dat álle kinderen in Nederland die pakjesavond willen vieren, daadwerkelijk iets te vieren hebben. En ik roep het Sinterklaasjournaal en alle Zwarte Pietendiscussie-activisten op om hierbij te helpen. En mocht het dit jaar niet meer lukken, dan hebben ze een heel jaar lang de tijd om het feest zo aan te passen dat ieder kind begrijpt dat er verschillen zijn in wat je krijgt. En dat Sinterklaas en zijn roetveeg-, regenboog-, zwarte of witte pieten de ouders, opa’s en oma’s en anderen alleen maar helpen om datgene wat zij gekocht hebben naar de kinderen te brengen.
Dan blijft Sint in ieder geval ‘een vriend van ieder kind’.
Geplaatst 30 november 2018
Lees ook de blog ‘Opruimpiet’ van Marcel Schmeier