‘Wanneer ben je voor het eerst gepest?’
Met deze vraag begin ik mijn interview met Iris Gotjé. Zij is mijn gast in de derde aflevering van de podcast Young Heroes. Een serie waarin jongeren vertellen over hun ervaringen met bijvoorbeeld pesten, uitkomen voor je geaardheid en racisme.
Iris is een twintigjarige filmmaakster met een grote bos donkere krullen en twinkelende pretogen. Het leven lacht haar nu toe. Maar … Iris is op de basis- en middelbare school heel vaak en lang gepest. Waarom? Hoe? Door wie? Wat deed dat met haar op latere leeftijd? Allemaal vragen die door mijn hoofd gaan en die ik aan haar wil stellen.
Na mijn eerste vraag vertelt Iris vijfenveertig minuten lang openhartig over die donkere periode tijdens haar kinderjaren. De kinderen in haar klas scholden haar uit, trokken haar kleren kapot en maakten gebaren dat ze dood moest. Het ergste dat ik hoorde, was dat ze haar volledig negeerden. Niet één keer, maar jarenlang.
En wanneer Iris haar juf of meester eindelijk om hulp vroeg, werd het pesten alleen maar erger. Hun advies aan Iris? Probeer het te negeren. Vrij lastig als je kind bent. Toch?
De kinderen in haar klas scholden haar uit, trokken haar kleren kapot en maakten gebaren dat ze dood moest.
Pas toen Iris op de middelbare school een van haar pesters bij de jas pakte en letterlijk de school uit gooide, hield het pesten op. Toch was het voor haar nog lang niet klaar. De sociaal-emotionele schade door het jarenlange pesten was niet meteen weg. Zo ging ze geen vriendschappen meer aan. Ze wist helemaal niet meer wat vriendschap inhield en vertrouwde niemand. Ook verbrak ze relaties heel snel, want ‘die jongen vond haar vast niet echt leuk’. Ze ging zelfs door het pesten haar droom – zich aanmelden bij de BNN Academy – niet achterna. ‘Wie ben ik om dat te mogen doen?’ zei een stem in haar hoofd.
Tijdens het interview met Iris moet ik vaak slikken. Haar gedetailleerde anekdotes over het pesten en de reactie van haar leraren doen mij pijn. Ook bellen we, tijdens het interview, met de moeder van Iris. De onmacht die zij als ouder door de telefoon laat blijken, gaat bij mij door merg en been.
Na het interview besef ik dat ik de gevolgen van pesten heb onderschat. Eerlijk gezegd heb ik er nooit eerder bij stilgestaan. Ik ben weleens geplaagd, maar nooit gepest. Ik was ook geen pester. Ik heb een paar jaar als docent in het mbo gewerkt, maar heb nooit meegemaakt dat een leerling uit mijn klas zichtbaar werd gepest. Door de anekdotes van Iris twijfel ik daar nu aan. Wist ik de signalen van pesten wel te herkennen?
Wist ik de signalen van pesten wel te herkennen?
De feiten spreken voor zich. Zo wordt 30 procent van de kinderen op (de basis)school gepest. Eén op de drie kinderen zwijgt daarover. Bang om nog meer gepest te worden. Op de website www.stoppestennu.nl staat dat pesten een zeer ernstige volksziekte is. Het komt voor in alle leeftijdsgroepen, culturen, landen en lagen van de bevolking. Sommigen zeggen dat het gewoon bij ons als mens hoort. Dit verhaal van Iris maakt mij zo duidelijk dat onze reactie nooit acceptatie mag zijn.
In het onderwijs stoppen we veel tijd, energie, kennis en menskracht in het organiseren van hybride onderwijs, gelijke kansen voor ieder kind en genoeg leraren voor de klas. Wat mij betreft gaan we net zoveel tijd, geld en energie investeren in het voorkomen van pesten op scholen. Van mij mag dit prioriteit nummer één worden.
Waarom? Omdat de emotionele schade enorm is. Daarbij komt een kind pas aan leren toe als het zich veilig en vertrouwd voelt in de klas. Ik nodig iedere school dan ook uit om het verhaal van Iris in de klas en op ouderavonden te luisteren. Je zult een speld horen vallen. Een betere start voor een gesprek met kinderen en ouders over pesten is er niet. Elk kind dat door jouw inspanning als ouder, leraar of andere professional niet gepest wordt en aan leren toekomt, is een overwinning voor ons allemaal!
Ik nodig iedere school uit om Iris’ verhaal in de klas en op ouderavonden te luisteren. Je zult een speld horen vallen.
Met Iris gaat het nu goed. Ze volgt haar dromen. Er zijn, zoals Iris in de podcast vertelt, echter ook gepeste kinderen die er nooit bovenop komen. Ze worden depressief, vereenzamen of plegen zelfs suïcide. Het is nu mijn droom om nooit meer een podcast over pesten te hoeven maken. Echt nooit meer!
Beluister de podcast ‘Gepest’ op www.aventus.nl/youngheroes#
Geplaatst op 22 september 2020
Meer blogs lezen? Klik voor het complete blogoverzicht!
Verschenen bij Uitgeverij Pica:
