‘Dylan, wat vind jij van deze les tot nu toe?’
‘Niks. Moet dat dan?’
Ik ben een half uur onderweg met een gastles aan studenten van een mbo-school. De studenten in het klaslokaal zitten in het eerste jaar van de opleiding Ondernemer retail e-commerce. Hun docent Jan heeft mij gevraagd dit te doen. Het doel van mijn gastles is om met deze studenten in gesprek te komen over hun antwoord op de vraag: waarom ga je naar school? Dit doe ik, zodat Jan een nog beter beeld krijgt van wie hij voor zich heeft in zijn klas. Het enige dat hij doet tijdens mijn gastles is observeren en luisteren. Hij vangt de verhalen.
Ik begin mijn gastles met een korte uitleg en ga dan met de jongeren in gesprek. Ook dit keer komen er al snel allerlei verhalen naar boven. De studenten vertellen over hun droom om ondernemer te worden en een goed salaris te verdienen met e-commerce, en dat deze opleiding voor hen een opstapje is naar het starten van een eigen bedrijf. Daarnaast zijn er studenten die aangeven vooral voor de sociale contacten naar school te gaan. Een andere invulling van de vraag.
De hele klas mengt zich in het gesprek, op één student na. Hij zit achterin, heeft niemand naast zich zitten en nog geen woord gezegd. Zijn armen zijn voor zijn lichaam over elkaar gekruist en met zijn donkere ogen kijkt hij regelmatig, zonder te knipperen, mijn kant op.
Zijn lichaamshouding maakt mij onzeker. Doe ik iets verkeerd, is mijn les saai of heb ik iets gezegd wat hem boos maakt? Ik weet het niet. De andere studenten zijn op stoom en praten uitgebreid over hun dromen, ambities en welke rol school daarin speelt. Naast mijn twijfels, begin ik ook te oordelen over de student achter in het klaslokaal. Ongemotiveerd, vast zijn zoveelste opleiding, wil stoer doen, heeft zeker geen idee wat hij wil en deze opleiding is misschien wel te hoog gegrepen voor hem.
Al deze gedachten schieten door mijn hoofd en leiden mij af van de gastles die ik geef. Ik weet dat ik nu iets moet doen. Anders gaan mijn gedachten en oordelen over deze ene student ten koste van de gastles. Ik besluit het erop te wagen. Ik kijk nog even, voor de zekerheid, op het naambordje dat voor hem op tafel staat. Ik vraag bij een gastles altijd of studenten hun naam op een dubbelgevouwen kaart willen schrijven. Het onthouden van namen is niet mijn kracht.
Dan stel ik Dylan de vraag wat hij van mijn les vindt. Zijn directe antwoord brengt mij in de war. Hij blijft mij aankijken en houdt nog steeds zijn armen over elkaar. Ik adem door en besluit mijn gevoel uit te spreken.
‘Het valt mij op dat jij de enige bent die niet zijn verhaal deelt’, zeg ik.
‘Waarom moet ik mijn verhaal vertellen? Ik heb maar één doel en dat is een diploma.’
‘Waarom is dat diploma voor jou zo belangrijk? Ik hoor niemand anders daarover.’
Dylan gaat rechtop zitten, richt zijn ogen op mij en zucht.
De volgende vijf minuten zit iedereen met open mond te luisteren. Dylan vertelt dat hij is geboren in Cambodja en naar Nederland kwam op zijn vierde. Zijn adoptieouders zijn gescheiden toen hij veertien was. Hij haalde nog wel zijn havo-diploma, maar daarna liep het anders. Hij kreeg foute vrienden, hing veel op straat en kwam in aanraking met Justitie, en school kwam in zijn woordenboek niet meer voor.
Twee jaar geleden ontmoette hij Priscilla. Ze werden verliefd. Vorig jaar kregen ze een zoontje, trokken ze bij haar moeder in op zolder en werkte hij dag en nacht in een pizzeria. Dit om voor zijn vriendin en zoontje te kunnen zorgen. De eigenaar van de pizzeria overtuigde hem ervan weer naar school te gaan. Hij kon door de week ’s avonds en in de weekenden bij hem blijven werken.
‘Dit is mijn laatste kans op een mbo-diploma. Dat papiertje is een eerste stap naar een eigen huis voor mijn vriendin, zoontje en mijzelf.’
Deze jongeman leerde mij op dat moment weer een belangrijke les. Oordeel niet te snel en zoek altijd naar het verhaal achter iemand. Deze gastles leerde ik meer van Dylan dan hij van mij.
Door: Bas Schepers
Gepubliceerd op 29 september 2022.
