Het kwam niet plots. Al bijna twee jaar werd het voorbereid. Samen met zoveel mensen die haar dierbaar waren. Dat het moment zou komen, daar bestond al vanaf het begin geen twijfel over. Wanneer precies was de enige onvoorspelbare factor. ‘Niet lang meer’ is vaag. Gaat het dan om jaren of maanden? Om dagen of uren? Ella, een zestienjarige meid met autisme, hoorde die drie woorden zowat dagelijks. Bijna twee jaar lang. Haar moeder zou niet meer genezen.
Het gezin probeerde te genieten van elke dag. In het nú leven, écht leven. Zonder al te veel na te denken over de donkere toekomst die onverbiddelijk zou volgen. Vader zette zijn werk stop, zus laste een sabbatjaar in tijdens haar studie. Om zoveel mogelijk samen te zijn. Dankbaar voor elk moment. Maar de gedachte aan wat komen zou, was nooit ver weg.
Voor Ella veranderde er weinig. Haar ouders wilden haar houvast niet wegnemen. Haar routine, haar bekende programma; het gaf haar en het gezin rust. Nu alles omgooien, met de beste bedoelingen, zou alleen maar spanning opleveren. Voor mensen met verbeeldingsmoeilijkheden is het immers lastig om in die donkere toekomst te kijken. Maar toch … moest Ella niet voorbereid worden op wat zou komen?
Vader en moeder besloten de twee zussen te betrekken bij alle wensen die hun moeder nog had, voor nu en voor wanneer ze er niet meer zou zijn. Maar er leek een wig te ontstaan. Tussen genieten van leuke momenten en het vooruitzicht van een einde. Tussen lachen en huilen. En tussen Ella en haar zus. ‘Ze laat verdomme niet eens een traan!’ schreeuwde de laatste. Ella keek verbaasd. Samen met hun moeder kozen ze favoriete liedjes voor de uitvaart. Leuke liedjes. Waarom zou er dan gehuild moeten worden? Ze selecteerden foto’s voor een herdenkingskaartje. Mooie foto’s. Horen daar dan tranen bij? Net nu de zussen elkaar zo hard nodig hadden, groeide verdriet als onkruid in de hechte band tussen beiden. ‘Ga je mama dan niet missen?’ vroeg zus haar in de hoop een sprankel emotie te zien. ‘Hoe kan ik dat nu al weten?’ was het antwoord dat geen verbinding bracht. Tuurlijk had Ella het moeilijk. Tuurlijk zat ze verwrongen in emoties. Maar aan de buitenkant zag je het niet. Of anders. Tuurlijk had haar zus begrip voor haar autisme, zoals ze dat altijd al had. Maar aan haar buitenkant zag je dat nu ook niet. Of anders. In de tijd die volgde, ging het steeds wat minder goed met hun moeder. En steeds moeilijker tussen de zussen.
Het moment kwam op een maandagochtend. Toen een wereld buiten ontwaakte, sliep een fantastische moeder zachtjes in.
Twee uur later stopte de bus. Ella ging naar school. Zoals elke maandagochtend. Wat voor die ontwakende wereld buiten misschien onbegrijpelijk leek, was onbaatzuchtige liefde van een gezin in diep verdriet. Hoe iemand met zulk verdriet omgaat, vraagt geen beoordeling. Voor wat iemand nodig heeft in de moeilijkste momenten is geen pasklaar recept. Terwijl zus thuis in fotoboeken bladerde, verdiepte Ella zich in wiskunde, geschiedenis of een taalvak. Ze wist perfect wat er gepland stond en wat er precies van haar verwacht werd. Elke stap was voorspelbaar. Maar vanbinnen doken gevoelens op waarmee Ella geen raad wist.
Wanhopig zocht ze houvast in wat ze kende; de routine van het gezin. Ook zonder haar moeder. Na schooltijd vroeg Ella dan ook meteen of er geen stroopwafels waren. Die zijn er toch altijd? Maar vandaag had niemand eraan gedacht. En waarom kijken we niet met z’n allen naar die grappige soapserie? Dat doen we toch elke dag? Maar vandaag kwamen allerlei mensen op bezoek die in zachte stemmen spraken over dingen die anders nooit op maandagavond op de bank ter sprake kwamen. Stress en vertwijfeling sloegen toe. Spanning rilde over Ella’s rug tot aan haar vingertoppen en deed haar eisen om de vaste routine. Nu haar moeder er niet meer was, zocht ze wanhopig naar wat er bleef. Haar uitbarstingen waren een schreeuw om stabiliteit. Maar door haar zus werden deze uit verdriet gelabeld met woorden als ‘egoïstisch’ en ‘gevoelloos’.
De favoriete liedjes klonken hemels tijdens de ceremonie. Het herdenkingskaartje zag er prachtig uit. Honderden mensen luisterden naar een vader die het woord nam en vertelde over een bijzondere ontmoeting tussen een man en een vrouw, over geheime uitstapjes naar zee, over een eerste dans en een eerste kus. Honderden mensen luisterden naar een vader die vertelde over twee mooie geboortes, over twee bijzondere, unieke kinderen, over twee jongedames die elk stukjes van hun moeder reflecteerden in alles wat ze deden.
Honderden mensen luisterden, en twee daarvan zaten hand in hand vooraan. Verbonden. Ze lieten elkaar geen moment los. Afscheid nemen bestaat wel. Ella en haar zus deden het die dag samen.
Geplaatst op 16 mei 2018
Lees hier alle blogs van Kobe >>