Van de twintig kinderen in groep 7 heeft er niet één deze les zo beroerd gemaakt als Sjoerd. Hij heeft werkelijk niets goed beantwoord in de zelfstandige verwerking. En waar resultaat motiveert, doet het ontbreken daarvan het tegenovergestelde.
Toegegeven, hij is niet de enige die het lastig vindt. Maar niemand vindt het zo lastig als hij. ‘Het’ is werkwoordspelling in de verleden tijd. Stam, kofschip, dubbel t of juist dubbel d. Het arme kind is er bijna fysiek duizelig van.
Hij is veel afwezig geweest de laatste tijd, en heeft uitleg en inslijptijd gemist.
Terwijl de leerkracht een rekenles geeft, ga ik op haar verzoek nog even met Sjoerd aan de slag. Hij ziet me met het spellingboek zijn kant op lopen en ik kan de moed bijna letterlijk in zijn schoenen zien zakken. ‘Juf, ik snap er echt helemaal niks van, volgens mij heb ik alles fout.’ Terwijl we naar een rustig plekje op de gang lopen, glimlach ik en zeg ‘Ach, dat gaan we straks wel even bekijken, eerst maar eens bijkletsen. Heb je die axolotl nou al gevonden?’
Sjoerd, weet ik, is een fervent Minecraft-speler en de blauwe axolotl staat hoog op het lijstje beesten dat hij wil spawnen. Ik heb me eerder door hem laten vertellen dat je zo’n beest niet zomaar kweekt, je moet er toevallig tegenaan lopen.
Maar wat Sjoerd nog niet weet, is dat ik mijn jongste kind hierover heb uitgehoord. En nu weet ik iets dat Sjoerd nog niet weet. Het is net spelling; daarover weet ik ook iets dat Sjoerd blijkbaar nog niet weet.
‘Nee, ik zoek elke dag, en ik weet dat Ben hem wel heeft gevonden, dus hij bestaat wel echt!’
‘Weet je wat jij nodig hebt?’ vraag ik hem. Dat weet hij natuurlijk wel: een aanwijzing over waar hij de axolotl kan vinden. ‘En als dat niet kan?’
‘Dan de cheatcode!’ zegt hij lachend. Hij heeft gelijk.
Ik leg uit dat cheatcodes alles makkelijker maken, of het nou om het spawnen van axolotls gaat of om werkwoordspelling. Soms geeft een cheatcode je meteen wat je hebben wilt, soms brengt elke regel van de code je een stap dichter bij je doel. Want een cheatcode is soms een stappenplan dat je niet hoeft te snappen, maar dat je gewoon moet volgen. De axolotl heb je ook niet in één stap.
Toch geeft hij aan dat die werkwoorden dingen zijn die je moet snappen. Als je het niet snapt, dan kun je het dus niet.
Ik pak er een leeg blaadje bij. Met grote letters schrijf ik bovenaan CHEATCODE WERKWOORDSPELLING. Samen werken we een stappenplan uit. Eerst zoeken we de stam, dat is het hele werkwoord waar we -en vanaf halen. Dat stukje trekken we door de kofschip-machine. Mijn tekenkunsten laten misschien wat te wensen over, maar ik teken een min of meer herkenbaar schip en de regels ervan schrijf ik erbij. Er komt een antwoord uit dat we achter de ik-vorm van het werkwoord plakken.
We proberen het met het werkwoord raden. De stam is rad, het kofschip levert -de of -den op. De ik-vorm is raad. Ik raadde, wij raadden. We controleren het. We proberen hetzelfde met zetten, met halen, kwellen, werken en nog een aantal werkwoorden. Steeds gooien we het woord simpelweg door het stappenplan.
‘Ik begin het te snappen, juf!’, hoor ik naast me.
‘Ja, zeg, ho even! Dat is niet de bedoeling! Ophouden hoor, dit hoef je niet te snappen. Gewoon de stappen volgen, snappen is nergens voor nodig.’
We gaan nog even door, hij begint enthousiast te worden: resultaat motiveert. Eerst keek hij na elk woord zijn werk na, nu gaat hij door zonder te checken. Ik zie dat dat ook niet nodig is, hij gaat als een speer. Met elk nieuw werkwoord zie ik zijn vinger weer langs de stappen van ons plan glijden. En steeds weer werkt het.
Ik druk mijn snor door te zeggen dat ik even naar het toilet moet. Ik vraag hem het blad met opgaven ondertussen af te maken.
Eenmaal buiten zijn zicht vis ik mijn telefoon uit mijn broekzak. Ik zoek het appje van mijn kind erbij. Ik pak een stukje papier uit een andere broekzak en een potlood uit de knot op mijn hoofd en schrijf de cheatcode voor de blauwe axolotl nauwgezet over uit het WhatsApp-bericht. In een stappenplan dat je niet hoeft te snappen, maar alleen hoeft te volgen.
Bij terugkomst haal ik wat slordigheidsfoutjes uit Sjoerds werk. Samen zijn we apetrots op hoe goed hij dit gedaan heeft.
Het briefje met de cheatcode heeft hij later die dag in zijn etui gevonden. Het stappenplan werkte: hij heeft zijn felbegeerde blauwe beest.
En hij weet dat een cheatcode soms beter werkt dan iets snappen. En dat niets zo goed motiveert als resultaat.
Door: Gytha Funke
Gepubliceerd op 29-1-2024