Ik neem jullie mee naar Warnsveld, eind jaren tachtig. Iedere woensdagmiddag pakte ik mijn fiets uit de schuur. Ik bond mijn linnen tas onder de snelbinders, stapte op en fietste zo snel als ik kon naar het dorpscentrum. Vijf minuten later zette ik mijn fiets op de standaard en haalde de tas weer van de bagagedrager. Ik opende de deur en liep mijn favoriete gebouw binnen. De bibliotheek.
Ik haalde mijn gelezen boeken uit de tas, pakte mijn geplastificeerde bibliotheekpas en legde de boeken op de balie. Ongeduldig, hinkend van mijn ene been op het andere, bleef ik staan tot de vriendelijke mevrouw achter de balie de boeken weer had ingenomen. Voor een boete hoefde ik niet bang te zijn; mijn boeken leverde ik, gelezen, altijd op tijd in. De bibliothecaresse knikte en dat was voor mij het startsein. Ik mocht op zoek naar nieuwe verhalen.
Ik rende elke keer weer het boekenparadijs in om nieuwe pagina’s vol avonturen te verzamelen. Naast boeken van Thea Beckman, Jan Terlouw en Tonke Dragt verslond ik destijds ook al de thrillers van Stephen King. Je kunt het pedagogisch onverantwoord noemen, maar ik kon mij helemaal verliezen in de wereld waar deze wereldberoemde schrijver mij in meenam.
Later, op de havo, las ik veel meer dan de verplichte literatuurlijst voor Nederlands, Duits en Engels. Ik genoot van de vele uren verdwijnen in mijn eigen fantasie. Zo staat het boek Das Parfum van Patrick Süskind nog steeds op mijn netvlies. Toen kon ik het niet benoemen, maar nu wel: ik had veel leesplezier.
Ik weet zeker dat ik nu nog steeds baat heb bij de vele bladzijden die ik in mijn jonge jaren heb verslonden. Naar mijn mening is mijn gevoel voor taal goed ontwikkeld, heb ik een ruime woordenschat, kan ik mij inleven in een ander, scheid ik hoofd- en bijzaken als het nodig is en zie ik soms verbanden die niet direct voor de hand liggen.
Over dat laatste wil ik het nu graag hebben. Ik las vorige maand dat Dennis Wiersma, minister voor primair en voortgezet onderwijs, onderwijsexperts wil laten invliegen om onder andere het leesplezier bij kinderen te vergroten. Dat is hard nodig, volgens Dennis. Het is slecht gesteld met het taalniveau van veel kinderen. De teams met onderwijsexperts moeten scholen ondersteunen en kinderen extra kennis bijbrengen. Vergroten van het leesplezier is daarbij één van de uitdagingen.
Ik ben blij dat hij aandacht heeft voor leesplezier. Volgens mij kan plezier in een vaardigheid als lezen enorm stimulerend zijn om, ongemerkt, taalvaardig te worden. Mijn eerste reactie was echter: Waar komen die onderwijsexperts vandaan? Wie zijn dat dan? Welk werk doen zij nu?
Er is niet bepaald een overschot aan onderwijspersoneel. Hebben we nog ergens een voorraad bevoegde, getrainde en betrokken experts waar niemand van weet? Ik reageerde dus sceptisch … maar toen zag ik een oplossing die wellicht minder voor de hand ligt.
De minister heeft een pak papier met de uitkomst van een onderzoek op zijn bureau. Waarschijnlijk denkt hij, ‘waar het probleem zichtbaar is, in dit geval is dat het onderwijs, moeten we het ook oplossen.’ Maar is het niet zo dat als je doet wat je deed, je krijgt wat je kreeg?
Heb je onderwijsexperts nodig om leesplezier te bevorderen of kunnen we breder kijken dan de schoolmuren? Het onderwijs is toch altijd al de pineut. Volgens mij is leesplezier van ons allemaal en moeten we met elkaar de liefde voor lezen weer aanwakkeren bij onze kinderen. En toen dacht ik aan de bibliotheek. De plek waar mijn leesplezier is geboren en aangewakkerd. Kunnen bibliotheken geen rol spelen? De sneeuwbal moet ergens beginnen.
Bibliotheken zijn druk bezig om hun rol in een veranderende samenleving te pakken. Zo is ook de bibliotheek in mijn woonplaats veel meer dan een plek waar je boeken leent, thuis leest en weer terugbrengt. De medewerkers van deze bibliotheek hebben ruimtes gecreëerd om rustig te studeren, je kunt er met een kop koffie door magazines bladeren of de krant lezen, ze bieden e-boeken aan, ze organiseren thema-avonden over literatuur waar schrijvers hun verhaal vertellen, er worden interactieve activiteiten georganiseerd om kinderen enthousiast voor lezen te maken en er worden cursussen aangeboden waarbij immigranten Nederlands kunnen leren spreken, schrijven en lezen. Kortom; met veel kennis en passie wordt lezen in allerlei vormen aangeboden.
Dennis, gebruik je fantasie. Je hebt die vast getraind door het lezen van vele boeken. Kijk verder dan de wereld waar je vanuit je functie verantwoordelijk voor bent. Bibliotheken kunnen een prachtige rol vervullen in het vergroten van het leesplezier onder kinderen. Ik ben geen onderwijsexpert, maar ik kom – samen met medewerkers van de bibliotheek in mijn woonplaats – graag bij je op bezoek. Met elkaar komen we vast tot praktische oplossingen die niet direct voor de hand liggen.
Door: Bas Schepers
Gepubliceerd op 20 juni 2022.
