Het begint altijd als een stoer mannengesprek. We praten over getinte ruiten voor zijn tweedehandse Nissan Qashqai. Over een of andere actiefilm of Netflix-serie. Over een avondje stappen met zijn vrienden. En na een tijdje gaat ons gesprek geruisloos over in een coachingsessie. Ooit vroeg ik hem of hij nog wel behoefte had aan onze babbels. Tim is dan wel een kerel met autisme, maar hij staat stevig in het leven. Net twintig geworden, een vaste job, een leuke vriendin, een uitgebouwd netwerk. Hij keek mij ietwat verbaasd en misschien zelfs ontgoocheld aan. En ik keek waarschijnlijk ietwat trots en misschien zelfs opgelucht toen hij antwoordde dat hij diegene was die stomme vragen mocht stellen, niet ik.
We spreken altijd af in een plaatselijk, rustig cafeetje. ‘Geen ziekenhuis- of instellingtoestanden’, was ooit zijn enige voorwaarde. Iedere keer komt hij binnen met zijn mobieltje in de hand. Zijn vingers flitsen over zijn iPhone alsof hij in een druk digitaal gesprek zit. Maar ik weet al veel langer dat het een camouflagetrucje is, dat zijn onzekerheid bij het alleen binnenkomen van een publieke ruimte moet verhullen. En iedere keer is hij net wat later dan ik ben. Een tafeltje uitkiezen, alleen zitten, wachten, misschien al iets bestellen of toch maar niet… Dat zijn moeilijke keuzes die je niet hoeft te maken als je net wat later bent dan degene met wie je hebt afgesproken.
Maar vandaag is anders.
De eerste lentezon nodigt uit voor een terrasje. Ik stap meteen door de grote schuifwand van het café, die aanlokkend openstaat. Tim zit er al. Tien minuten te vroeg. Zonder iPhone. Met een onaangeraakte kop koffie. De ontspannende zonnestralen maken meteen plaats voor een professionele alertheid. ‘Hoe gaat het met je?’ is meestal niet de beste vraag om een diepgaand gesprek te voeren met iemand met autisme. Want dan krijg je vaak alleen maar het sociaal wenselijke antwoord ‘Goed hoor. En met jou?’ óf een verwarde blik, omdat hij de bedoeling van zo’n openingszin niet begrijpt. Toch stel ik de vraag deze keer wel.
‘Greet is weg…’
Ik slik een onverwachte brok in m’n keel door. Greet is al jaren Tims vriendin. Zijn grootste steun en toeverlaat. Ze kent Tim door en door. Veel beter dan ik. En zijn autisme was nooit een probleem in hun relatie. Natuurlijk leverde het zo nu en dan wel spanning op, maar een stoer mannengesprek bracht dan inzicht en opluchting. Ik heb Greet een paar keer ontmoet en de authenticiteit en levenslust van deze jonge vrouw is bewonderenswaardig. Greet sleurt Tim door moeilijke momenten. Ook wanneer het echt niet goed gaat. ‘Zij is de enige medicatie die ik nodig heb,’ zei Tim ooit toen zijn angsten de overhand leken te nemen. Maar nu is ze weg.
‘Ik weet niet eens waarom. “Het is gewoon tijd om verder te gaan,” zei ze.’ Ook in een stoer mannengesprek wellen tranen op. ‘Ze antwoordt niet meer op mijn berichtjes. Ze laat zelf niks horen. Ze is weg.’ Ik probeer voorzichtig, maar vruchteloos te vragen naar wat er gebeurd is. ‘Niets. Van de ene op de andere dag een berichtje dat haar hoofd vol zit en dat ze ermee wil stoppen. En dat was het. Hier zit ik met m’n kennis van sociale relaties, met m’n lessen in communicatieve vaardigheden. Ze is weg en laat niks meer horen.’
Even komt de autismecoach in me naar boven. Ik wil m’n notitieboekje uit m’n zak halen – het geruisloze signaal dat het stoere mannengesprek overgaat in coaching. Allerlei opties gaan door m’n hoofd: visualiseren hoe een relatie begint en eindigt, bedoelingen en effecten van berichtjes duiden, het gebruik van de smartphone als communicatiemiddel bespreken, gevoelens en gedachten kaderen, omgaan met stress…
‘Vandaag is anders,’ zegt Tim, alsof hij mijn gedachten kan lezen. ‘Mag ik vandaag gewoon verdriet hebben? Mag ik haar vandaag gewoon keihard missen?’ Hij houdt zijn tranen niet meer tegen. Zijn camouflagetechnieken spelen even geen rol. ‘Dat mag…’ fluister ik.
Het uur dat daarop volgt, vult zich met het verhaal over een kerel met autisme en zijn fantastische vriendin. Die weg is. Geen getinte autoruiten, actiefilm of uitgaansanekdote komen ter sprake. Het gaat over samen soep koken, over elkaars voeten mogen aanraken, over haren ontkrullen of toch maar natuurlijk laten, over nieuwe kleren shoppen, dure schoenen met hoge hakken en mooie kleuren nagellak.
Stoere mannen. In de eerste lentezon.
Geplaatst 10 april 2017
Bekijk hier het complete blogoverzicht