Het kwam uit zijn tenen. Met zijn hele lijf, motoriek, mimiek en tong slingerde hij het woord als een sloopkogel tegen me aan. 3-letterig woordje waarmee vaak het mannelijk geslachtsdeel wordt aangeduid. Op zichzelf was het nog niet eens zozeer het woord. Maar de wijze waarop het zijn mond verliet. Werkelijk. Wat moet dit hem destijds opgelucht hebben. Bij mij dreunde het nog lang na.
Na deze actie vluchtte hij een gang in van de school. En ik had al eens eerder geleerd (schade, schande enzovoort) dat ik nooit meer achter een kind aan zou rennen. In dit geval zou ik mezelf waarschijnlijk nog meer voor … paal hebben gezet. Tigo (11) was namelijk atletisch en vlug. Ik riep nog wel wat. Maar het mocht geen naam hebben, laat staan enig effect. Tigo was verdwenen. Ik was de sjaak. Hij de morele winnaar. En oei.. Hij had me geraakt. Gekwetst zelfs.
Ik keek nog even om me heen als iemand die net van zijn fiets is gevallen. Wie heeft dit gezien? Wonderlijk genoeg had niemand het incident echt gezien of gehoord. Mijn gezag was dus niet voor andere kinderen aangetast. En mijn geloofwaardigheid jegens de collega’s evenmin. Dit bracht me een kans voor een experiment voor mezelf. Namelijk: als ik hier niet een te groot punt van maak (terwijl het wel degelijk als een groot punt voelde), kan ik de pedagogische relatie met Tigo dan nog herstellen? Of blijft deze beschadigd en verlies ik werkelijk mijn gezag? En ben ik dan nog in staat hem te helpen? Dit incident bracht me terug naar ander incident uit een lang vervlogen tijd.
Lang geleden, toen ik in mijn tweede werkende jaar zat, ben ik ook ooit eens verschrikkelijk boos geworden. Dinand zat in mijn klas (groep 8). Hij praatte, praatte, lachte luid en voerde de opgegeven opdrachten niet uit. Na ettelijke waarschuwingen stuurde ik hem de klas uit met de belofte dat hij dezelfde middag de tijd en het werk nog dubbel en dwars zou inhalen. Tijdens de boze wandeling naar de gang, siste Dinand me toe: ‘Fijn’. Ik werd woest. Ik voelde me echt getreiterd door deze jongen. Mijn hart sloeg een paar keer over. Het kostte me enige moeite om weer normaal toe doen tegen de rest van de klas. Later heb ik het kunnen oplossen met Dinand en het goed gemaakt met de klas. Maar wat gebeurde hier met mij? Het was mijn publiekelijke afgang als leerkracht die me zo boos maakte.
Ziehier het grote verschil met het incident met Tigo. Tigo had me tuk. Dat zeker. Maar er was geen schade bij derden geleden. Geen direct gezichts- of gezagsverlies. Ik hoefde dus niet acuut te handelen. Ik kon even wachten en stilzwijgend een experiment uitvoeren. Zoals gezegd: een experiment vooral met mezelf.
Dat wachten heeft me goed gedaan. Ik heb het incident besproken met een naaste collega. Ze spiegelde me eerlijk voor dat ik me persoonlijk getergd en beledigd voelde door een leerling. De analyse van mijn collega: toen Tigo, na een grote bak ellende in de klas, mij ook nog in de aula tegen het lijf liep en ik hem sommeerde om stil te staan, draaide hij zich om en stootte zijn noodkreet uit. ‘#@%!’. Tigo overzag de situatie totaal niet meer.
Later zag ik in dat Tigo niet echt wegvluchtte. Niet voor mij, althans. Hij vluchtte voor de onrust en de gierende chaos in zijn hoofd. Die moest tot bedaren worden gebracht. En die onrust kon er even geen boze, getergde meester bij hebben. Er was al genoeg gebeurd.
Ik ben twee dagen later naar Tigo toe gelopen. Ik heb hem uitgenodigd voor een gesprekje op mijn kantoor. Tijdens dat gesprek bleek dat Tigo aan het incident met mij vrijwel niet meer had gedacht. Het was al een enorme klus geweest om weer een beetje welkom te worden in zijn eigen klas. Daar was al zijn energie naartoe gegaan. Toen heb ik hem nog één vraag gesteld: ‘Tigo, waar zijn juffen en meesters voor?’ ‘Om kinderen te helpen?’ antwoordde hij weifelend. Mooi, hij snapt het. Misschien ben ik een *** maar ik laat het hierbij. Het is oké. Het experiment is voorbij. Ik ben in staat gebleken boven mijn persoonlijke grief uit te stijgen. Ik ga hem gewoon blijven helpen. En Dinand? Sorry man! Ik was te trots toen en moest nog heel veel leren.
Geplaatst op 17 november 2014
Bekijk hier het complete blogoverzicht