De schoolvakanties zijn inmiddels in volle gang. Wat mij ieder jaar weer opvalt, is de enorme hectiek die de afronding van een schooljaar met zich meebrengt. Natuurlijk heb ik die zelf ook meegemaakt als leraar, maar nu ik er zelf niet meer middenin sta, zie ik steeds meer hoe de werkdruk nog eens extra toeneemt aan het einde van een schooljaar. Er staat vaak veel op het programma: een afscheid van een collega, een ouderbedankavond, de musical, diploma-uitreikingen, rapportgesprekken, een schoonmaakavond, een teamuitje. En dan zijn er ook nog de nodige inhoudelijke zaken als herexamens, de nieuwe jaarplanning en groepsindelingen. Een hele klus voor schoolteams die altijd ook weer verrassend positief afgerond wordt voordat de vakantie begint.
Naast drukte is er natuurlijk ook gezelligheid, want deze laatste periode van het jaar is ook een tijd van feestvieren en afscheid nemen. Maar de laatste twee jaar zie ik dat vooral voor directies de stress in de laatste maand ongekend hoog wordt. ‘Hoe krijg ik mijn formatie voor het komend jaar sluitend?’ is een vraag waar menig directeur ’s nachts wakker van ligt. Je mag blij zijn als je maar één vacature hebt in te vullen. Ik heb dit jaar basisscholen meegemaakt met zes of meer vacatures in de laatste schoolweken. Zie die maar eens op te vullen. Heel wat directeuren zullen deze zomervakantie gestart zijn met de zorg over een of meer ‘niet-bemande’ klassen na de vakantie.
Het lerarentekort in het primair onderwijs wordt alleen maar nijpender. Scholen geven aan dat het alsmaar moeilijker wordt goede mensen te vinden. Veel vacatures worden bij gebrek aan sollicitanten opgevuld met eigen leraren die tijdelijk uitbreiding van hun werktijdfactor nemen of met onderwijsondersteuners die voor de klas gaan. De regering heeft vanaf 2019 een subsidieregeling ingesteld om onderwijsassistenten de opleiding tot leraar in het primair onderwijs te kunnen bieden. Het is een van maatregelen om het lerarentekort aan te pakken.
Minister Slob heeft ook een plan van aanpak ontwikkeld. Zo is er geld beschikbaar gekomen voor de salarissen van leraren en voor werkdrukverlagende maatregelen. Ook stimuleert Slob scholen om hun onderwijs anders te organiseren en innovatief met het lerarentekort om te gaan. Maar is dat genoeg? Ik vraag het me af. De populatie leraren vergrijst en de komende jaren zullen er heel wat afscheidsfeestjes in lerarenteams gevierd worden, omdat collega’s met (pre)pensioen gaan.
‘Er moet iets substantieels gedaan worden aan het imago van het vak leraar’
De periode van schaarste wordt al lang voorspeld, dus je zou denken dat daar ook preventief op ingespeeld is door ‘Den Haag’. Voor de zorg over het nijpend tekort aan mannelijke leraren zag toenmalig staatssecretaris Dekker indertijd een mannenquotum niet zitten: ‘Ik ben niet zo van quota. Ik wil vooral goede leerkrachten.’ Ja, dat wil iedereen! Maar hoe fijn zou het zijn om goede mannelijke leraren te krijgen. Misschien dat er dan toch écht iets substantieels gedaan moet worden aan het imago van het vak ‘leraar’, aan de salariëring en de werkdruk?
Het zou toch zo moeten zijn dat meer jongeren en dus óók meer mannelijke jongeren gemotiveerd en vol passie kiezen voor het vak van leraar? Een vak waarin geen dag hetzelfde is. Waarin je enorme pieken van drukte hebt, maar ook dalen van rust en vakantieweken. En waarin je iedere dag opnieuw ‘beloond’ wordt door kinderen die ‘groeien’ door jouw begeleiding. Het vak leraar moet weer een vak worden waar je trots op kunt zijn en wat net zoveel aanzien heeft als een dokter, chirurg of televisiepresentator.
Als iedereen die er maar enigszins invloed op heeft, er samen voor zorgt dat het imago van de leraar positief verandert en als de regering ervoor zorgt dat er (nog) meer geld en ondersteuning komt, krijg ik er vertrouwen in dat alle schooldirecteuren volgend jaar ook echt een zorgeloze vakantie kunnen hebben. Dat gun ik deze harde werkers van harte! En alle kinderen in ons land gun ik een fijne start van het nieuwe schooljaar met een juf of meester die er het hele jaar voor hen is.
Geplaatst 6 augustus 2019
Monique Baard publiceerde een aantal boeken bij Uitgeverij Pica, waaronder:
