Trots huppelde ze naast de juf over straat. Haar vlechten dansten op haar rug. Haar ogen schitterden. En ze had haar feestjurk aan, want het was feest. De juf kwam immers op huisbezoek! Haar moeder had gezegd dat de juf tussen de middag kon komen, want dan kon ze meteen lekker mee-eten. Haar moeder had speciaal roti gemaakt. Het rook heerlijk! De juf keek goed hoe ze de kip en de boontjes met haar pannenkoek moest pakken en in haar mond moest stoppen. En ze luisterde naar de stem van haar verlegen leerling, die ineens honderduit kletste in haar eigen veilige omgeving. Of de juf haar kamer wilde zien. Natuurlijk! Snel was het weer tijd om naar school te gaan. Hand in hand huppelde de juf een stukje met haar mee. Op het nippertje waren ze terug op school…
Die juf, dat ben ik. Twintig jaar geleden. Vol idealen, net klaar met de opleiding. Mijn eerste school stond in een achterstandswijk in Rotterdam. Groep 5, vierendertig leerlingen samengepropt in een klein lokaal. De school werd geleid door een markante directeur, die elke ochtend bij de poort stond om de kinderen, die hij allemaal bij naam kende, een hand te geven als ze naar binnen kwamen. Vlak voor kerst kwam een hoogbejaarde pater de kerststal neerzetten, elk jaar weer. Ik had één computer in de klas. En op het schoolbord stond het woordpakket, keurig aan elkaar geschreven, met een krijtje. Na schooltijd bleven er altijd kinderen hangen. De school was een belangrijke plek in de wijk, een rustpunt. Een plek vol warmte voor deze kinderen, die vaak uit sociaalzwakke gezinnen kwamen. Als ik thuis mijn lunch inpakte voor de schooldag, nam ik steevast wat extra brood mee, voor de kinderen die thuis niet ontbeten hadden. Af en toe liet ik alle kinderen overblijven. Dan bakten enkele moeders pannenkoeken. Een luid gejuich steeg op als de schalen met pannenkoeken binnenkwamen. Ik heb nooit meer kinderen zo zien genieten van een maaltijd als toen.
Ik ging bij alle kinderen op huisbezoek. De ene week zat ik na schooltijd bij een Turks gezin op de thee. Op mijn sokken. Ik weet nog hoe zacht het kleed aan mijn voeten voelde. Hoe zoet de lekkere hapjes smaakten. De vader wilde weten hoe het met zijn kind op school ging. Met handen en voeten voerden we een gesprek. Trots zat het kind naast zijn vader. En ik kreeg nog een koekje. Een andere keer at ik bij een leerling tussen de middag mee. Roti. Ik heb ook heel wat kamertjes met Britney Spears-posters gezien. Ik weet nog hoe ik, drie hoog achter, in de gang stond bij een gezin uit Pakistan. Ze leefden op kale matrassen. Je hart draait om de eerste keer dat je zoiets ziet. En het jongetje straalde, want de juf kwam langs bij hém thuis.
Wat een zoet verhaal, denk je misschien. Nee, zo zoet als ik het schrijf was het niet. Er was veel leed. Er was veel armoede. Er was veel verdriet. En dat wist ik allemaal, want ik kwam bij de kinderen thuis, op huisbezoek. En ik hoopte dat ik ze iets kon geven. Een lichtpuntje zijn voor deze kinderen, die elke dag weer blij naar school kwamen, al hadden ze soms nauwelijks iets geschikts om aan te trekken. Na een aantal jaar ben ik ergens anders gaan werken, omdat ik veel dingen normaal begon te vinden, die niet normaal waren. En omdat het ook goed is om los te laten. Het was tijd voor een andere omgeving.
Onlangs las ik een berichtje in de krant. De leraar moest weer op huisbezoek, stond er, om de band tussen school en ouders te versterken en ‘onzichtbare’ ouders en zorgelijke thuissituaties in beeld te laten komen. Of het echt nodig is om op huisbezoek te gaan om de band met ouders te versterken, laat ik in het midden. Dat de leraar in de band moet investeren, staat buiten kijf. Een goede band met ouders is altijd het beste voor de ontwikkeling en het welbevinden van ieder kind.
Ik ben in ieder geval blij met het bericht, want ik kreeg bovenstaande herinneringen terug, uit een tijd waarin we nog nooit van opbrengstgericht werken gehoord hadden. Ik hoorde het Luc Stevens pas nog zeggen: ‘Onderwijsvernieuwing begint met vernieuwing in de relatie met je leerlingen.’ Is dat niet van alle tijden?
Geplaatst op 8 juni 2015