Meester Max stond op van zijn stoel aan de koffietafel en vroeg me: ‘Zal ik je mijn interactieve schoolbord laten zien?’ Hij gaf me een knipoog en zette zijn koffiemok in de wasbak. Samen liepen we van de lerarenkamer naar zijn klaslokaal. Hij gaf dit schooljaar les aan groep 8.
Voor in de klas stond een groot zwart scherm dat hij met een druk op de knop aanzette. Met enkele tikjes op het scherm zette hij een filmpje klaar over de watercyclus. Ondertussen kwamen de eerste leerlingen de klas binnen en namen plaats aan hun tafels. De schoolbel ging en de les begon. Ik ging snel zitten op mijn stoel achter in de klas.
‘Vandaag ga ik jullie leren wat een watercyclus is.’ Meester Max liep naar het grote, groene krijtbord naast zijn digibord en noteerde in een sierlijk handschrift het lesdoel. De kinderen namen het over op hun aantekeningenblad. Onder het lesdoel noteerde hij enkele subdoelen en liet deze ook overnemen: ‘Ik kan omschrijven hoe de watercyclus werkt, ik ken de begrippen verdampen en condenseren en ik kan vier vormen van neerslag noemen.’
Meester Max liep naar het grote, groene krijtbord naast zijn digibord en noteerde in een sierlijk handschrift het lesdoel.
Hierna tekende hij met blauw krijt een waterplas op het bord en legde uit hoe door de warmte van de zon het water verdampt. Na zijn uitleg gaf hij de kinderen de tijd om het bordwerk over te nemen. Daarna gaf hij ze de opdracht om aan elkaar in eigen woorden uit te leggen wat hij zojuist verteld had. Om te kijken of de klas zijn uitleg had begrepen, stelde hij enkele overhoringsvragen.
Hierna vroeg hij de kinderen om een bladzijde in hun leerboek te lezen en dit samen te vatten op hun aantekeningenblad. Ondertussen liep meester Max rond om aanwijzingen en feedback te geven. De tekst in het boek ging over het condenseren van water tot wolken.
Toen de meeste kinderen klaar waren, maakte Max zijn bordwerk verder af en vroeg de kinderen om hun eigen aantekeningen te vergelijken met het voorbeeld op het bord. Hij gaf opnieuw de opdracht om in eigen woorden te vertellen wat ze gelezen hadden en stelde vragen over de tekst.
Na zijn uitleg gaf hij de kinderen de tijd om het bordwerk over te nemen.
Meester Max stopte even en keek de klas in. Na enkele seconden zei hij: ‘Jullie bekijken zo dadelijk een filmpje op het digibord. Schrijf op je blad vier vormen van neerslag die in het filmpje worden genoemd.’ Hij liep naar het digibord en tikte op het scherm om het filmpje te starten.
Op deze manier vervolgde hij de les. Hij wisselde zijn uitleg af met het laten lezen van de teksten uit het leerboek en het bekijken van filmpjes en afbeeldingen op het digibord. Telkens vulde hij het bordwerk op het krijtbord verder aan. Ondertussen vulde het aantekeningenblad van de leerlingen zich met de belangrijkste punten van de les.
Ik stond op van mijn stoel en liep een rondje door de klas. Het was indrukwekkend om te zien hoe netjes de leerlingen schreven en hoe helder de les stond samengevat op hun aantekeningenblad. Meester Max klapte in zijn handen, vroeg stilte en gaf de opdracht om nu zelf enkele overhoringsvragen te bedenken en op te schrijven. Het was doodstil in de klas en alleen het gekrabbel van dertig pennen was te horen. Na twee minuten liet hij de leerlingen tweetallen vormen en elkaar overhoren.
Het was doodstil in de klas en alleen het gekrabbel van dertig pennen was te horen.
Ondertussen liep hij naar zijn krijtbord en met enkele ferme vegen wiste hij het volledige bordwerk. Na enkele minuten klapte hij opnieuw in zijn handen en liet de leerlingen hun aantekeningenblad omdraaien. De klas vulde zich wederom met het geluid van krabbelende pennen.
Ik boog me naar een leerling toe en vroeg wat nu de bedoeling was. ‘We moeten het bordwerk nu uit ons hoofd opnieuw tekenen,’ fluisterde de leerling. Dit hadden ze duidelijk vaker zo gedaan. Sommige kinderen fluisterden zachtjes terwijl ze tekenden en schreven.
Meester Max ging naast me zitten op de stoel achter in de klas. ‘Weet je dat ik heel blij ben met mijn krijtbord? Ik heb het een paar maanden geleden laten ophangen door de conciërge. Op mijn digibord toon ik plaatjes en filmpjes. Maar het schrijven, tekenen en 
samenvatten doe ik op het krijtbord. Ik vind het belangrijk dat ze het bordwerk overnemen, verwoorden en er vragen over beantwoorden. Mijn krijtbord is daarmee een interactief schoolbord. Interactiever dan welk digibord dan ook.’
Meer weten over bordwerk en aantekeningen? Marcel Schmeier schreef er een boek over: Bordwerk en aantekeningen. Slow teaching in de 21e eeuw. Bij dit boek hoort de poster ‘Bordwerk overnemen in vijf stappen’ die je gratis kunt downloaden.
Gepubliceerd op 6 oktober 2020
Â
Lees ook:
 
  