Wie voor een dubbeltje geboren is wordt nooit een kwartje
Dit spreekwoord, van voor de eurotijd, is zeer van toepassing op ons huidige onderwijs. De universiteit van Oxford onderzocht recent wat het effect van de sluiting van Nederlandse basisscholen dit voorjaar (tijdens de coronapandemie) op kansenongelijkheid is geweest. De onderzoekers toonden aan dat 15 procent van de basisschoolleerlingen in deze periode weinig tot niets leerde. Ook werd duidelijk dat de achterstand vooral bij kinderen van laagopgeleide ouders groot is; de kinderen dus die juist het meest zouden moeten profiteren van het onderwijs. Ik denk dat dit velen, net als mij, niet verbaasd heeft. En toch is het confronterend als je de cijfers ziet. De kansenongelijkheid is dit jaar nog meer toegenomen!
15 procent van de basisschoolleerlingen leerde tijdens de scholensluiting weinig tot niets.
Als schoolbegeleider en leraarcoach verbaas ik mij al jaren over de grote verschillen tussen scholen. Ik kom op allerlei soorten scholen: in achterstandswijken en in villawijken zoals in ’t Gooi, op reguliere scholen en scholen voor speciaal basisonderwijs, op dorps- en stadsscholen. Vanuit deze brede ervaring kan ik ook zonder wetenschappelijke onderbouwing zeggen dat er heel veel kansenongelijkheid is binnen het huidige onderwijs. Er zijn scholen met een hoge ouderbijdrage die extra personeel kunnen inzetten, zoals een muziek-, handenarbeid- of yogaleraar. Of onderwijsassistentes, een conciërge, een administratief medewerker of een remedial teacher die leerlingen die iets extra’s nodig hebben kan ondersteunen. Dit zijn ‘witte’ scholen in ‘witte’ wijken. Er zijn geen migranten- of vluchtelingenkinderen op deze scholen. Ook de schoolgebouwen zijn optimaal gefaciliteerd. Het ventilatiesysteem voldoet aan de eisen van deze tijd, klassen zijn aantrekkelijk ingericht met mooi meubilair en materialen sluiten aan bij het leren in de 21e eeuw.
Er zijn scholen met een hoge ouderbijdrage die extra personeel kunnen inzetten.
Deze scholen verschillen veel van die in de achterstandswijken waar ik kom. Waar soms meer dan twintig nationaliteiten samenkomen. Waar in iedere groep kinderen van asielzoekers zitten, die veel hebben meegemaakt en de Nederlandse taal nog niet goed beheersen. Hier zitten kinderen van laagopgeleide ouders en hier zie je meer armoede en problematische thuissituaties. Het lerarentekort en de uitdaging om in deze coronatijd alle groepen bemand te hebben is op deze scholen nog groter. Terwijl juist hier extra leraren nodig zijn. De kinderen die hier naar school gaan, hebben de beste leraren nodig. Leraren die heel goed om kunnen gaan met de grote diversiteit in elke klas. Die hoge verwachtingen hebben en eruit halen wat erin zit, ongeacht de opleiding of culturele achtergrond van de ouders. Kinderen met een migratie-achtergrond of laagopgeleide ouders hebben een heel grote kans om in groep 8 een laag schooladvies te krijgen. Zij gaan presteren naar de verwachtingen van anderen! En krijgen zo minder kansen om hoger uit te stromen.
Juist scholen in achterstandswijken hebben de beste leraren nodig, die hoge verwachtingen hebben en eruit halen wat erin zit.
De verkiezingen in maart bieden hopelijk nieuwe kansen om nog meer te investeren in beter onderwijs en een grote slag te slaan in de kansengelijkheid. Zodat álle kinderen in de toekomst een nieuw spreekwoord leren: ‘Wie voor een dubbeltje geboren is, heeft net zoveel kans om een euro te worden als wie voor vijftig cent geboren is!’ En zodat het oude spreekwoord definitief uit onze taal verdwijnt.
Geplaatst 22 december 2020
Dit is Moniques laatste blog! We zijn er trots op en blij mee dat Monique ons in zoveel blogs een prachtige inkijk in het onderwijs én in haar persoonlijke wereld heeft gegeven.
Wil je meer lezen van Monique? Klik hier voor haar blogs.
Monique Baard publiceerde een aantal boeken bij Uitgeverij Pica, waaronder:
