‘Moet ik 360 minuten per week besteden aan technisch lezen?’
De leerkracht van groep 3 kijkt me verschrikt aan.
‘Als je wilt dat al je leerlingen succesvolle lezers worden, dan is dat wat ik je aanraad,’ antwoord ik haar. Even is ze in gedachten verzonken, waarna ze hoofdschuddend vervolgt: ‘Hoe krijg ik dat in vredesnaam voor elkaar? Ik moet nog zoveel andere vakken geven.’
In groep 3 wordt de meeste tijd besteed aan lezen, schrijven (spellen) en rekenen. Hierdoor blijft er niet veel tijd meer over voor andere vakken. Dat is ook niet erg, want een goede beheersing van de kernvakken werkt door in de gehele cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen.
Lezen is het omzetten van letters naar klanken: rrrrraaaaaammmm. Dat kan iedereen leren. Leerlingen leren dat die vreemde tekens op papier verklankt kunnen worden. Letters worden klanken. Die klanken geven betekenis. Als je ‘raam’ leest, dan vormt zich een beeld in je hoofd van een raam.
Een goede leesvaardigheid zorgt ervoor dat je niet alleen beelden van woorden in je hoofd ziet, maar ook een film van het hele verhaal. Je ziet de plaatsen en personen voor je en leeft met ze mee. De fantasie wordt geprikkeld en ontwikkeld. Hersenonderzoek laat zien dat tijdens het lezen dezelfde hersendelen worden geactiveerd als in echte situaties. Als de hoofdpersoon in het boek verliefd is, dan voel je dat als lezer ook.
Voor kinderen is lezen dus een veilige manier om kennis te maken met allerlei gevoelens. Ze leren zichzelf hierdoor beter kennen en leren hun emoties te uiten, verwoorden en te beheersen. Als leerlingen zich kunnen inleven in een fictief karakter in een boek, dan is het voor hen vrij eenvoudig om dit ook te doen bij hun klasgenootjes van vlees en bloed.
Als ze goed kunnen lezen, dan gaan leerlingen minder snel over tot geweld. Ze gaan gemakkelijker positieve relaties aan met anderen. Het empathisch vermogen wordt door lezen vergroot. Goede lezers verrichten als volwassene vaker vrijwilligerswerk en geven ook meer geld aan goede doelen. Lezen stimuleert de sociaal-emotionele ontwikkeling.
Lezen draagt bij aan het verbeteren van de concentratie, waardoor leerlingen zich langere tijd kunnen focussen op een taak en diepe kennis kunnen opdoen over verschillende onderwerpen. Een goede leesvaardigheid werkt door in alle andere schoolvakken en maakt een leven lang leren mogelijk. Met een goede leesvaardigheid zijn leerlingen in staat om zichzelf te redden in de maatschappij. Ze kunnen informatie kritisch beoordelen en zich nieuwe kennis eigen maken. Lezen draagt bij aan kritisch burgerschap en vergroot de zelfstandigheid.
Het lezen van een boek is ook heerlijk ontspannend. Het doet stress met 68% meer afnemen dan het luisteren naar muziek, 100% meer afnemen dan het drinken van een kopje thee en 600% meer afnemen dan het spelen van een videogame. Lezen zorgt voor rust en ontspanning.
Ik leg mijn hand op de schouder van de leerkracht van groep 3 en zeg: ‘Weet je, leestijd is niet alleen leestijd. Je werkt ook aan de ontwikkeling van fantasie, cognitie, empathie, kritisch burgerschap, een leven lang leren, zelfstandigheid en je leert je leerlingen om te focussen en ontspannen.’ Ze kijkt me aan en zegt lachend: ‘Straks houd ik zeker nog tijd over in mijn rooster!’
Infographic over het belang van lezen
Whitepaper over lezen (feitjes en bronnen)
Geplaatst op 26 mei 2015